Το χειρόγραφο της Πράγας -Παναγιώτης Κονιδάρης

Δελτίον τύπου

Το χειρόγραφο της Πράγας

Ο ερμητικά κλειστός κώδικας Βόινιτς

Το χειρόγραφο Βόινιτς, το μοναδικό χειρόγραφο που δεν έχει καταφέρει κανείς να αποκωδικοποιήσει ως σήμερα, αναπαύεται στη βελούδινη θήκη του στη βιβλιοθήκη σπάνιων χειρογράφων του Πανεπιστημίου Γέιλ, όταν μια σειρά τελετουργικών φόνων ξεσπά στην Ευρώπη. Ο βιβλιοδέτης Ορφέας Παλαιολόγος ρίχνεται στη δίνη της εξιχνίασης του μυστικού του χειρογράφου, όταν ανακαλύπτει ένα μυστηριώδες μήνυμα αιώνων. Μια παρτίδα σκάκι ξεκινά, που θα τον οδηγήσει από τη Μονεμβασιά στο Μεγανήσι κι από τη Ρώμη στην Πράγα. Η αγωνιώδης αναζήτηση, στην οποία εμπλέκεται το Βατικανό και η μυστική οργάνωση των Καρμπονάρων, είναι γεμάτη ανατροπές και αποκαλύψεις. Καθώς ξετυλίγεται το ιστορικό κουβάρι γύρω από το χειρόγραφο Βόινιτς, εμφανίζονται στο προσκήνιο ιππότες και μοναχοί, επιστήμονες και μάγοι, τυχοδιώκτες και αυτοκράτορες. Ο Ορφέας, με τη βοήθεια της ιστορικoύ Σάρκα Μπίλεκ, προσεγγίζει το απόκρυφο μήνυμα του βιβλίου με την ακρίβεια και την επιμονή σκακιστή, παλεύοντας παράλληλα με τους δαίμονες του παρελθόντος του. Όταν όμως τραβηχτεί και το τελευταίο πέπλο, τίποτα δε θα είναι πια το ίδιο. Τι κρύβει ερμητικά το χειρόγραφο Βόινιτς; Και ποιος θα ζήσει για να το αποκαλύψει;
Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
Κονιδάρης, Παναγιώτης
Σελ. 518

Τα δικά μου

Το χειρόγραφο της Πράγας

Αυτή θα είναι πάλι μια ανεπίσημη κριτική, ένα πρόχειρο σημείωμα ενός αναγνώστη και μόνο. Είχα πει να μην το ξανακάνω, αλλά θα το τολμήσω.
Ο Παναγιώτης Κονιδάρης έγραψε ένα ωραίο, ελκυστικό και πλούσιο σε ιστορικά στοιχεία μυθιστόρημα. Αν συνειδητοποιήσουμε ότι είναι το πρώτο του, τότε έγραψε ένα εντυπωσιακό βιβλίο, ένα βιβλίο που έχει ελάχιστες από τις αδυναμίες του λεγόμενου πρωτόλειου.

Διαβάσατε το δελτίο τύπου, ξέρετε το στόρι. Δεν μπαίνω στη συζήτηση να συγκρίνω το βιβλίο του Παναγιώτη μ’ εκείνα του Νταν Μπράουν, άλλωστε έχω διαβάσει μόνο τους Ιλλουμινάτους και δε μ’ άρεσαν καθόλου. Όμως το βιβλίο του είναι λόγω περιεχομένου σε κείνα που ασχολούνται με το μεσαίωνα, τους Ναίτες κτλ θέματα για τα οποία δεν ντρέπομαι να πω ότι έχω μαύρα μεσάνυχτα, όσο έχουν δηλαδή οι Ναίτες για μένα.
Αν σας αρέσουν αυτά τα μεσαιωνικά μυστήρια, οι αιρέσεις, οι συνωμοσίες, τότε μην το χάσετε, αγοράστε το με κλειστά μάτια, το βιβλίο θα σας ενθουσιάσει.

Εμένα αντίθετα αρχικά με ενθουσίασε και ταυτόχρονα με «κόμπλαρε» (όταν πρωτοείδα το βιβλίο) το γεγονός ότι ο Παναγιώτης ασχολήθηκε με ένα χειρόγραφο (το χειρόγραφο Βόινιτς) το οποίο γνώριζα, είχα διαβάσει γι’ αυτό κι ήταν στο μυαλό μου η ιδέα μήπως και κάποια στιγμή γράψω κι εγώ ένα βιβλίο γι αυτό. (μην τρελαινόμαστε, όπως είναι άλλα 20-30 θέματα, έτσι;)
Έτσι θα μπορούσα να μην έχω γράψει την ιστορία του Μόστρα αλλά, αντίθετα η παρέα του Νικόλα Μιλάνο να ψάχνει το χειρόγραφο Βόινιτς, την ερμηνεία του ή ξέρω ’γω τι άλλο θα μου κατέβαινε στο μυαλό.
Με πρόλαβε ο Παναγιώτης και να σας πω κάτι; Είμαι ευχαριστημένος και περήφανος για τον συντοπίτη και προσφάτως φίλο μου που τα κατάφερε τόσο καλά.
Αυτή ήταν η πρώτη μου σύμπτωση - ομοιότητα με τον Παναγιώτη.
Θέλετε κι άλλες;
Τα βιβλία μας βγήκαν σχεδόν μαζί, μ’ ένα μήνα διαφορά.
Είμαστε από τον ίδιο τόπο.
Στο βιβλίο του ο ήρωάς του βολοδέρνει κάποια στιγμή κι αυτός στους δρόμους της Ρώμης και συναντάει άλλον ήρωα που είναι καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι!
Ο ήρωας του είναι βιβλιοδέτης οπότε μοιραία οι λέξεις και η ανάλογη ορολογία «παίζουν» συνέχεια στο κείμενό του όπως και στο δικό μου.
Αυτές είναι μερικές από τις ομοιότητες που μας δένουν, ευτυχώς υπάρχουν και διαφορές που είναι και περισσότερες. Άλλο στυλ γραφής, άλλο στήσιμο, άλλο βιβλίο με λίγα λόγια. Ας περάσουμε στο μυθιστόρημα του Παναγιώτη.

Νομίζω ότι το μεγαλύτερο προσόν του βιβλίου είναι η έρευνά του. Όταν τον Φρανκ τον βοήθησαν 50 επιστήμονες κι άλλοι τόσοι νοματαίοι τον Κονιδάρη τον βοήθησε η καρδούλα του κι όρεξή του να βρει, να μελετήσει και να επεξεργαστεί ένα σωρό πληροφορίες μόνος του. (άσχετο που στο τέλος ευχαριστεί κι αυτός μερικούς, δεν εννοώ να μη συμβουλεύεσαι έναν άνθρωπο για δύο τρεις απορίες ή λεπτομέρειες).
Είναι αυτό που έλεγα σχετικά με την αξία που έχει να γράφεις ένα βιβλίο μόνος σου.
Τόση δουλειά λοιπόν που έχει κάνει ο Παναγιώτης φαίνεται και πάει σεβαστή.

Στα μεγάλα συν μετά έρχεται η τόλμη του συγγραφέα να γράψει πολλά κομμάτια (τα παραθέτει ως ιντρεμέτζι, σαν αποσπάσματα ανάμεσα στα κεφάλαια) που διαδραματίζονται σε διαφορετικούς τόπους ξεκινώντας από το σύγχρονο κόσμο και φτάνοντας μέχρι το 1190 περίπου.
Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο και θέλει έρευνα αν θες να το κάνεις σωστά. Όποιος έχει ασχοληθεί με το ιστορικό μυθιστόρημα με καταλαβαίνει μια χαρά (ακόμα και το τι θα φοράει ο ήρωάς σου θέλει δουλειά που μόνο εύκολη δεν είναι).
Ο Κονιδάρης τα έγραψε άψογα (ίσως ελάχιστοι διάλογοι δε φάνηκαν πολύ πιστευτοί, αν και ποιος μπορεί να πει με κάθε βεβαιότητα πώς μιλούσαν δυο Ναίτες το 1300;) κι ίσως ένα ιστορικό μυθιστόρημα κατά τα χρόνια του μεσαίωνα να είναι ένα πεδίο που θα δημιουργούσε κάτι ακόμα καλύτερο (μπορεί και να το σκέφτεται, δεν ξέρω).
Τα συγκεκριμένα ιντερμέτζι περιγράφουν την πορεία του χειρογράφου ανά τους αιώνες και βοηθούν στη συνοχή των κεφαλαίων της κύριας ιστορίας.

Γενικά στο βιβλίο τώρα, έχουμε δράση, έρευνα, δόσεις έρωτα, έναν ωραίο κεντρικό ήρωα, τον Ορφέα παλαιολόγο που θα θέλαμε να ζήσει λίγο περισσότερο στην Αθήνα, το αινιγματικό χειρόγραφο που θα θέλαμε να υπάρχει σε περισσότερες δόσεις, (δε θα ’ταν άσχημη ιδέα μια σειρά εικόνων των εικονογραφήσεων, ακόμα κι ασπρόμαυρες, υπάρχει πάντα καιρός σε κάποια μελλοντική ανατύπωση) και μια σειρά δευτερευόντων ηρώων που ακολουθούν και περιβάλλουν τον Ορφέα (υπάρχει και μια άκρως θηλυκή ύπαρξη μ’ ένα όνομα –Σάρκα- που υπόσχεται πολλά!). Επίσης έχουμε ένα πολύ ωραίο γενικό τέλος όπου η πλοκή δένεται, ολοκληρώνεται κι ακολουθούν οι ανατροπές και μια ιδανική κατάληξη του ήρωα (το τέλος τέλος!).

Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι το βιβλίο έχει λίγο περισσότερες ιστορικές πληροφορίες απ’ όσες θα ήθελα μόνο και μόνο για να μη φρενάρει την αγωνία. Άλλος όμως θα χαρεί τον πλούτο των πληροφοριών για την Πράγα και τα μνημεία της, τους Ναίτες, την ιστορία του σκακιού, ιστορικές προσωπικότητες γνωστές και άγνωστες κι ένα σωρό άλλα θέματα. Στις σελίδες που αναφέρονται στην Πράγα βέβαια πρέπει να λυθεί ο γρίφος κι έτσι ίσως οι ιστορικές πληροφορίες μοιραία να συγκεντρώνονται και να πληθαίνουν.

Ο Παναγιώτης κατάφερε να μη βάλει πολύ από τον Παναγιώτη Κονιδάρη μέσα στο βιβλίο (ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα όλων σχεδόν των πρώτων βιβλίων). (Το σκάκι δεν πιάνεται γιατί δένει άψογα όπως και κολλάει σε πολλούς γρίφους).
Έβαλε μόνο το Φαρμακοποιός (το οποίο του χρησιμεύει) και το Μεγανήσι (το οποίο όμως δεν έπαιξε κανένα ρόλο στο βιβλίο. Προσέθεσε μόνο κάποιες απαραίτητες πληροφορίες (οι οποίες μπορούσαν να δοθούν στην Αθήνα) και η αντίρρησή μου είναι ότι η πηγή που τις παρέθεσε (ο γέρο ιερέας) δεν με έπεισε.
Βέβαια αυτά τα δύο στοιχεία είναι πολύ λίγα για το πρώτο βιβλίο, ουσιαστικά τίποτα, Άλλωστε αυτό είναι κι ένα ρομαντικό στοιχείο του πρώτου βιβλίου, ένα γνώρισμα του συγγραφέα, ένα άρωμα προσωπικό που τελικά αν δεν το βάλεις και λείπει, στο μέλλον σου φέρνει μια πικρία, σαν να μην έχεις μια φωτογραφία από μια εφηβική σου παρέα.

Κάτι τελευταίο
Ο Παναγιώτης είχε γράψει το βιβλίο και το σκεφτόταν να το δώσει σε εκδοτικό οίκο.
Φαντάζομαι το Λιβάνη να τρίβει τα χέρια του όταν το διάβασε (ή πήρε τα ραπόρτι των αναγνωστών) και φυσικά έμαθε και την νεαρή ηλικία του δημιουργού.
Ένας άκρως ελπιδοφόρος συγγραφέας του ’πέσε ουρανοκατέβατος… από πού;
Μα φυσικά από το Μεγανήσι!