Φρανκ Σετσινγκ Το Σμήνος

Δελτίο τύπου

Τσουνάμι καταστρέφει τις πόλεις της βόρειας Ευρώπης, φονικές μέδουσες ερημώνουν τις παραλίες της Αυστραλίας, μολυσμένα καβούρια -φορείς μιας ανίατης αρρώστιας- κατακλύζουν το υδροδοτικό σύστημα της Νέας Υόρκης αποδεκατίζοντας τον πληθυσμό, εκατομμύρια τερατώδη σκουλήκια αποσταθεροποιούν τον βυθό στις ακτές της Νορβηγίας, φάλαινες επιτίθενται σε πλοία και τα βυθίζουν. Η ανθρωπότητα δέχεται μια συντονισμένη και μαζική επίθεση. Η βασική διαχωριστική γραμμή μεταξύ ανθρώπων και ζώων έχει χαθεί: τα ζώα έχουν αποκτήσει ξαφνικά συνείδηση του εαυτού τους και στρέφονται εναντίον του ανθρώπινου είδους με σκοπό την εξόντωσή του. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Μήπως υπάρχει κάποιος σκοτεινός Νους που οργανώνει και συντονίζει τον εφιάλτη; Οι επιστήμονες αναγκάζονται να παραδεχτούν ότι ο άνθρωπος τελικά ξέρει για τον πλανήτη Γη πολύ πιο λίγα πράγματα από όσα ξέρει για το Διάστημα. Ένα εκπληκτικό οικολογικό θρίλερ, το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό μπεστ σέλερ της τελευταίας δεκαετίας, που πούλησε στη Γερμανία μέσα σε τρία χρόνια πάνω από 2.000.000 αντίτυπα.

Τα δικά μου

Διάβασα μέσα σε 15 μέρες το τούβλο, (1,09 κιλά λέει ο Ελευθερουδάκης αλλά το νιώθεις βαρύτερο) του Φρανκ Σέτσινγκ «Το σμήνος» (Καστανιώτης). Η τιμή (22 ευρώ) είναι συμφέρουσα αναλογικά με τον όγκο και τον αριθμό των σελίδων.
Ο Φρανκ έγραψε ένα κολοσσιαίο σε όγκο μυθιστόρημα και ευτύχησε να το δει να γίνεται σουπερ μπεστ σέλερ στη χώρα του, τη Γερμανία, κι έπειτα –αναπόφευκτα- να το δει να μεταφράζεται σε πολλές χώρες του κόσμου, κι έτσι και στη δική μας.
Αυτή εδώ πάλι δε θα είναι μια κανονική κριτική αλλά κάποιες σκέψεις γύρω από το βιβλίο.
Ξεκινώ με την επισήμανση ότι στο τέλος των 1020 μεγάλων σελίδων ο Φρανκ παραθέτει τις ευχαριστίες κι εκεί βλέπουμε πως -όπως στα αμερικάνικα πρότυπα- ευχαριστεί καμιά πενηνταριά ειδικούς επιστήμονες και καθηγητές από όλο τον κόσμο που τον βοήθησαν στις λεπτομέρειες και όχι μόνο, γενικά να ολοκληρώσει το βιβλίο του.
Πράγματι το βιβλίο συχνά πυκνά μοιάζει μ’ ένα τεράστιο άρθρο του Νάσιοναλ Τζεογκράφικ κι ο Φρανκ αντί να είναι ο συγγραφέας είναι ο επιμελητής του άρθρου.
Όλη αυτή η βοήθεια, όλες αυτές οι ειδικές γνώσεις (που εύκολα διακρίνονται και ξεχωρίζουν) συγκεντρωμένες νομίζω πως αφαιρούν λίγο από το βιβλίο το γεγονός (και την αξία) του ότι έχει γραφτεί από έναν άνθρωπο.
Οι συγκεκριμένες γνώσεις και πληροφορίες είναι γύρω από τους ωκεανούς, το βυθό στα μεγάλα βάθη, τους οργανισμούς που επιβιώνουν εκεί, όπως και γύρω από τις φάλαινες αλλά και αρκετές δόσεις βιολογίας (στις οποίες χάνεσαι αν δεν έχεις στοιχειώδεις γνώσεις). Λίγες είναι πραγματικά ενδιαφέρουσες, όπως το γεγονός ότι η στάθμη της θάλασσας δεν είναι παντού ίδια, διαφέρει αναλόγως του βυθού (το φαινόμενο οφείλεται στη βαρύτητα). Συχνά οι πληροφορίες κουράζουν όπως είναι φυσικό, αν κι ο Φρανκ έχει κάνει ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν να τα παρουσιάσει απλά και κατανοητά χωρίς να πέφτει σε απλουστεύσεις. Φαίνεται ότι το βιβλίο έχει χτενιστεί επαγγελματικά από επιμελητή (άλλη μια σχεδόν φανερή βοήθεια στο συγγραφέα) και δεν εννοώ τυπογραφικά, αλλά συγγραφικά.
Βέβαια 1020 σελίδες και να μη γίνεσαι βαρετός δεν έχει εφευρεθεί ακόμα. Ναι, είναι στιγμές που το βιβλίο κουράζει, αλλά και στιγμές που τρέχει με 200.
Είναι φανερό ότι ο Φρανκ έχει κάνει προσπάθεια να αποστασιοποιηθεί από τις ταινίες του Χόλιγουντ. Τόσο γύρω από ένα «φλέγον» και αγαπημένο θέμα των Αμερικάνων (δεν το λέω να μη χαλάσω το σασπένς) όσο και γύρω από τις σκηνές δράσης. Στο κείμενο οι ήρωες ή ο αφηγητής, νομίζω ότι λένε 2 ή 3 φορές εδώ δεν είναι ταινία. Δυστυχώς όμως όλες οι σκηνές δράσης όπως και η κορύφωση του τέλους (καλογραμμένη και με σασπένς) βρίθει από Μπρους Γουίλις κι όλη την τρελοπαρέα που βλέπουμε στο σινεμά.
Η υπόθεση που όλοι θα χετε διαβάσει –την παραθέτω στην αρχή- είναι ελκυστική. Ο κόσμος κινδυνεύει, ένα μεγάλο μέρος του κόσμου καταστρέφεται από ένα τσουνάμι κι από θανατηφόρες μέδουσες κτλ. Ένα μεγάλο μειονέκτημα του βιβλίου κατά τη γνώμη μου είναι το ότι ο Φρανκ περιγράφει ελάχιστα αυτές τις καταστροφές, και δε δίνει καθόλου την εικόνα του κόσμου που είναι στο χείλος του χαμού.
Μαθαίνουμε κάθε τόσο ότι είναι στο χείλος αλλά, αφού δεν μας το περιγράφει, είμαστε ήσυχοι, το ξεχνάμε (και φυσικά λέμε ότι στο τέλος οι καλοί θα τα καταφέρουν και θα σώσουν την ανθρωπότητα, μαθημένοι από τις διαβολοταινίες που λέγαμε).
Σε γενικές γραμμές αν το παιδικό σας όνειρο ήταν να γίνετε ωκεανογράφος σαν το αδερφάκι μου (που όμως έγινε) το βιβλίο θα σας αρέσει και σας το συστήνω. Αν στη βιολογία είχατε ένα (όπως εγώ) θα χρειαστεί να δείξετε υπομονή κι ίσως αναθεματίσετε καμιά φορά.

Πάντως εγώ το διάβασα σχετικά αναίμακτα.

Υ.Γ. Στο βιβλίο περιγράφονται καταδύσεις με βαθυσκάφη στα 4-5 χιλιόμετρα βάθος.
Μη χάσετε το επόμενο ποστ στο οποίο θα σας περιγράψω τις εντυπώσεις του αδερφού μου που κατέβηκε στα 5 χιλιόμετρα στο ρήγμα VEMA του Ατλαντικού με το Γαλλικό βαθυσκάφος Nautile στα πλαίσια της διδακτορικής του διατριβής από το πανεπιστήμιο της Βρέστης σε συνεργασία με το Γαλλικό ερευνητικό κέντρο IFREMER.
(εμπειρία once in a lifetime όπως καταλαβαίνετε)

Αυτά τα ολίγα φίλοι….