Εγώ, ο Κινγκ κι Η ιστορία της Λίσι

(θα ανέβει δυο μέρες κι έπειτα θα πάει ένα ποστ πιο κάτω)

Ο λογοτεχνικός μου «έρωτας» με τον Κινγκ ξεκινάει τα μακρινά χρόνια 1989-90. Κάποιος συμφοιτητής τότε στην Ιταλία είχε την πρώτη έκδοση (μαλακό εξώφυλλο, όχι πλαστικοποιημένο, δε βρίσκεται σήμερα) του Κριστίν απ’ τις εκδόσεις Bell. Είχα δει το έργο κι είχα πάθει πλάκα. Ήταν ο πρώτος συγγραφέας που έκανε πρωταγωνιστή ένα αυτοκίνητο κι είχε στοχεύσει κατευθείαν στην καρδιά μου. Το διάβασα κι η μεγάλη μου αγάπη γεννήθηκε. Ακολούθησε το αξεπέραστο Λάμψη κι έπειτα ό,τι έγραψε κι έγραφε ο συγγραφέας απ’ το Μέιν. Πολλά βιβλία του τα διάβασα στα ιταλικά κι άλλα τα ξαναπήρα όταν κυκλοφόρησαν έπειτα στην Ελλάδα και τα ξαναδιάβασα.
Ο Κινγκ κατάφερε τα βιβλία του να έχουν την απόλυτη προτεραιότητα σ’
εμένα. Δηλαδή όταν κυκλοφορούσε ένα καινούργιο, το αγόραζα όπου βρισκόμουν κι αμέσως καταλάμβανε τη θέση του δίπλα στο κομοδίνο μου παραγκωνίζοντας ό,τι διάβαζα μέχρι εκείνη τη στιγμή εισπράττοντας το φθόνο των άλλων βιβλίων.
Θυμάμαι ένα καλοκαιρινό βράδυ οδηγούσα κατακουρασμένος ένα Fiat Punto του σκηνοθέτη Δημήτρη Μακρή με τεχνικούς της ΕΡΤ μέσα. Πηγαίναμε από την Αγκόνα στο Μιλάνο για τα γυρίσματα της ταινίας του Όσο υπάρχει αλκοόλ… Σταματήσαμε σ’ ένα καφέ στην Εθνική όπου πουλούσαν τα πάντα, κι ανακάλυψα ότι μόλις είχε βγει το καινούργιο βιβλίο του Κινγκ το On writing. Το πήρα κατενθουσιασμένος και δεν έβλεπα την ώρα να ξαπλώσω στο κρεβάτι και να διαβάσω τις πρώτες γραμμές. Το ίδιο συνέβη στη Βενετία πέρυσι το Μάιο όπου αγόρασα τρία ακυκλοφόρητα στην Ελλάδα βιβλία του.

Λίγους μήνες πίσω, εδώ έγραφα ότι ο Κινγκ αξίζει το νόμπελ. Εξακολουθώ να το πιστεύω και να το υποστηρίζω. Όμως μετά απ’ το Ιστορία της Λίσι έχασα ένα πράγμα:τη σιγουριά με την οποία αγόραζα ένα βιβλίο του.
Αισθάνομαι ότι με πρόδωσε ο καλύτερος φίλος μου. Εννοείται πως δεν κλαίω τα 9 ευρώ που έδωσα, είναι που θα πηγαίνω στο ταμείο μ’ ένα καινούργιο βιβλίο του Κινγκ στο χέρι κι ένα φόβο στην καρδιά μήπως το αποτέλεσμα είναι ανάλογο με το Η ιστορία της Λίσι.
Κινγκ έλεγα. Παρ’ το με κλειστά τα μάτια. Κίνγκ, απόλυτη προτεραιότητα, Κινγκ έφερνα κι όλα τα υπόλοιπα βιβλία μου τον κοίταγαν με φθόνο. Τώρα τα νιώθω να χασκογελούν μαζί του και μαζί μου.

Και μετά από αυτή την απαραίτητη εισαγωγή ας προχωρήσω να σας πω πώς μου φάνηκε το καινούργιο βιβλίο του φίλου μου του Κινγκ.

Stephen King Η ιστορία της Λίσι, μτφ. Ιπποκράτης Βελίδης, εκδόσεις Bell

Όταν πιάνω στα χέρια μου έναν καινούργιο Κινγκ διαβάζω πρώτα το οπισθόφυλλο, τα εισαγωγικά σημειώματα, τον μακρύ κατάλογο των προηγούμενών του, τα περιεχόμενα αν υπάρχουν, λίγα από τα αποσπάσματα των κριτικών τα οποία βαριέμαι γιατί είναι όλα αποθεωτικά. Με λίγα λόγια το βιβλίο ζεσταίνεται στα χέρια μου.

Το οπισθόφυλλο στην Ιστορία της Λίσι ανταποκρίνεται και δίνει υποσχέσεις για ένα χορταστικό Κινγκ, έναν Κινγκ που μ’ αυτό το υλικό μπορεί να δώσει ένα από τα γνωστά μυθιστορήματα αγωνίας που σε πιάνουν απ’ το λαιμό απ’ την πρώτη σελίδα και δε σ’ αφήνουν μέχρι την τελευταία. Δίνω μια δική μου πρόχειρη περίληψη του οπισθόφυλλου:

Η γυναίκα ενός πολύ διάσημου συγγραφέα που πέθανε πριν από δυο χρόνια βρίσκει το κουράγιο να μπει στο γραφείο και να ξεκαθαρίσει το αρχείο του. Όμως σιγά σιγά ανακαλύπτει ότι ο άντρας της ζούσε σ’ ένα παράλληλο σκοτεινό κόσμο. Έναν κόσμο που τον γιάτρευε, του έδινε έμπνευση, αλλά και που τον τρομοκρατούσε. Η γυναίκα του πρέπει να αντιμετωπίσει τους ίδιους δαίμονες που αντιμετώπιζε κι ο περίεργος και αλλόκοτος σύζυγός της.

Όντως μ’ αυτό το υλικό ο Κινγκ μπορεί ν’ απογειώσει το βιβλίο κι εμείς οι δόκιμοι συγγραφείς να βρούμε απολαυστικές σελίδες γύρω από τις συνήθειες ενός μεγάλου συγγραφέα και γαργαλιστικές λεπτομέρειες σχετικές με τα χειρόγραφα και τα αρχεία μας. Τι πιο ιντριγκαδόρικο για μένα; Αν το βιβλίο δεν υπήρχε στη Λευκάδα θα οδηγούσα μέχρι και 200 χιλιόμετρα (+ 200 να γυρίσω) για να το βρω.

Πέφτω λοιπόν με τα μούτρα στην ανάγνωση. Κι όποια μαγεία υπήρχε στα προηγούμενα βιβλία του Κινγκ απλώς απουσιάζει. Ας δώσω κάποια στοιχεία μεγέθους. Το κυρίως κείμενο του βιβλίου αρχίζει απ’ τη σελίδα 20. Για τις επόμενες δέκα σελίδες γνωρίζουμε τη γυναίκα του συγγραφέα και τις αδερφές της η μία εκ των οποίων έχει τη συνήθεια ν’ αυτοτραυματίζεται γιατί την εγκατέλειψε ο άντρας της. Μέχρι τη σελίδα 100 ο Κίνγκ έχει αναφέρει ελάχιστα για το συναρπαστικό κόσμο που υπόσχεται ο νεκρός συγγραφέας και έχει διηγηθεί μία μία μία μία, μόνο μία (1) σκηνή: ένας τρελός πυροβόλησε και τραυμάτισε σοβαρά το συγγραφέα σ’ ένα πανεπιστήμιο. 70 σελίδες για μία σκηνή. Αυτό που μάγευε κάποτε, η αργή λεπτομερής περιγραφή ανάλογων σκηνών, σαν το χρόνο που νομίζεις ότι σέρνεται σε ανάλογες περιπτώσεις, γίνεται εδώ παρωδία και αγανάκτηση.
Και προχωράμε. Ακολουθούν κάποιες αναμνήσεις και σκέψεις της γυναίκας του σχετικά με τη αδελφή της που αυτοτραυματίζεται. Επίσης ένα σωρό βαρετές βαρετές βαρετές συζητήσεις που κάνουν η γυναίκα του συγγραφέα κι οι αδερφές της. Τι σελίδα φτάσαμε; Στη 200. 100 σελίδες που μπορούν να σκοτώσουν και τον πιο υπομονετικό αναγνώστη. Τι γίνεται τώρα λες; Τι μπορεί να γίνει τώρα; Μπορεί να σωθεί αυτό το βιβλίο; Τι γίνεται τώρα;
Το χειρότερο.
Ο Κίνγκ καταλαβαίνει (;) ξυπνάει (;) ελευθερώνεται (;) και συνειδητοποιεί (;) ότι το βιβλίο σέρνεται. Ότι το μέχρι τότε βιβλίο πρέπει να γίνει από 200 το πολύ 50 σελίδες ή ίσως φωτίτσα στο τζάκι του. Όχι, δεν κάνει τίποτα απ’ αυτά τα δύο. Πώς το αντιμετωπίζει;
Πετάει μέσα ένα μοτίβο από τα παλιά που τόσο αγαπήσαμε:
Βάζει έναν τρελό να θέλει πάση θυσία τα χειρόγραφα του διάσημου συγγραφέα και να μη διστάζει να πιάσει και να βασανίσει τη γυναίκα του συγγραφέα γι’ αυτό.
Πώς να σταθείς απέναντί σ’ αυτή τη κίνηση του Κινγκ; Μπορεί κάποιος εύπιστος να πει: Να, τώρα φτιάχνει. Εγώ είπα: Άντε να διαβάσεις ως το τέλος. Για να μην μπορεί να σου πει κανείς τίποτα. Ήξερα ότι όχι ένας τρελός, μια στρατιά παλιών ηρώων του Κινγκ δεν μπορεί να κάνει τίποτα και να βοηθήσει το βιβλίο κι εμάς.
Ακολουθούν άλλες 100 σελίδες άσκοπων συζητήσεων των αδερφών παράλληλα μ’ ένα σκοτεινό παρελθόν του συγγραφέα που δεν πείθει, ή η αφηγηματική ικανότητα του συγγραφέα μέσω της Λίσι το κάνει να μην πείθει.
Κι έπειτα φτάνουμε στη σελίδα 300 περίπου ο Κινγκ ξαναρίχνει στο ρινγκ τον τρελό ο οποίος κακοποιεί τη γυναίκα του συγγραφέα στο σπίτι της. Κι έπειτα μέχρι το τέλος οι σελίδες παίζουν συνεχώς στο παρελθόν του συγγραφέα, ο μπαμπάς κι ο αδερφός του οποίου έπασχαν από το Κακό, τη γλίτσα όπως τη λέει ο Κινγκ, με αποτέλεσμα ο ένας να σκοτώσει τον άλλο κι αυτοί είναι οι δαίμονες που εμπνέουν τον μεγάλο συγγραφέα. Οι συζητήσεις μεταξύ των αδερφών είναι κενές και βαρετές μέχρι θανάτου και φυσικά η εξόντωση του τρελού από δύο αδερφές δεν μπορεί να σώσει τίποτα, έρχεται περισσότερο ως κερασάκι στην τούρτα της βαρεμάρας. Τέλος.

Αν πείτε ότι η κριτική μου λέει ελάχιστα για το περιεχόμενο του βιβλίου κι ότι δεν γράφω αναλυτικά τα επιχειρήματά μου θα σας απαντήσω πως έχετε δίκιο. Όμως όπως τα προηγούμενα βιβλία του Κινγκ με μάγευαν κι είχα χίλιες λέξεις να πω γι’ αυτά και για τα συναισθήματα που μου γεννούσαν τόσο τρεις λέξεις μου φαίνεται ότι αρκούν για να περιγράψουν αυτές τις 600 σελίδες: Βαρεμάρα μέχρι θανάτου.
600 σελίδες λοιπόν, ούτε θέλω να υπολογίσω πόσες λέξεις, (πάνω από 100 χιλιάδες) πολλαπλασιάστε επί χ δολάρια τη λέξη στις τσέπες του Κίνγκ κι εμείς μ’ ένα βιβλίο για τα σκουπίδια στα χέρια.

Θλίψη, θλίψη και πάλι θλίψη το πώς ο μεγάλος αυτός δημιουργός έκρινε ότι μπορεί να φύγει για το τυπογραφείο αυτό το κακό, κάκιστο πόνημά του.
Και σκέφτομαι…
Πού είναι ο Κίνγκ του Κριστίν; Της Λάμψης; Των αριστουργηματικών Ρίτα Χέιγουωρθ; Stand by me; Η Κάντιλακ του Ντόουλαν; Το πράσινο μίλι; Τα διηγήματα του Όλα είναι δυνατά; Ο Κίνγκ του Μίζερι; Των Χρήσιμων αντικειμένων;
Πού είναι;

Οι κριτικές που παρατίθενται με εξόργισαν, το συγκρίνουν με τη Λάμψη και το Μίζερι, μιλούν για ωριμότητα, ότι είναι συνταρακτικό, κι ένα σωρό άλλα. Ήθελα να γράψω λεπτομερώς τι και ποιος αλλά αρκετά χαλάστηκα. Αν κανένας δε βαριέται θα ήταν ενδιαφέρον να διαβάσουμε σε ξένα σαιτ γνώμες αναγνωστών.
Επίσης έχω μεγάλο ενδιαφέρον να διαβάσω κι άλλες ελληνικές κριτικές είτε από μπλογκ είτε από εφημερίδες. (αρκεί να μην είναι η συνηθισμένη σούπα).

Off the record
Κλείνω με μια υποψία που ανάγεται και στη διαολεμένη μου φαντασία. Νομίζω όμως πως πήρα το μήνυμα του αγαπημένου μου συγγραφέα. Αντιγράφω από τις ευχαριστίες:
«θα θελα να ευχαριστήσω τη σύζυγό μου. Τα τελευταία τριάντα χρόνια απολαμβάνω να παρακολουθώ την Ταμπίθα, τη Μαργκαρετ, την Άνν, την Κάθριν, τη Στέφανι και τη Μαρσέλα να παίζουν το παιχνίδι των αδερφών. Το παιχνίδι δεν είναι ποτέ το ίδιο αλλά είναι πάντα ενδιαφέρον».

Καταλάβατε; 30 χρόνια η γυναίκα του και οι 5 (!) αδερφές της τον πρήζουν με τις συζητήσεις τους. 6 γυναίκες εναντίον ενός αντρικού μυαλού. Όσο φαντασία κι αν έχει τον διέλυσαν σ’ ένα βιβλίο.
Η χειρότερη όμως υποψία μου είναι ότι το βιβλίο το ξεκίνησε η Ταμπίθα (που έχει αυτοανακηρυχθεί και συγγραφέας) έγραψε όλες τις απίστευτες συζητήσεις μεταξύ των αδερφών, κι ο Κινγκ υποχρεώθηκε να το συμμαζέψει (ίσως ο καθαρισμός της Κόπρου του Αυγεία να ήταν ευκολότερος) και το χειρότερο: να το υπογράψει. Πείτε ό,τι θέλετε. Εγώ αυτό κατάλαβα, αυτό θα υποστηρίζω μέχρι να πεθάνω.

Παρ’ όλα αυτά θλίψη θλίψη θλίψη, φίλοι. Σήμερα με πρόδωσε ένας φίλος απ’ την άλλη μεριά του Ατλαντικού, αλλά πήρα το μήνυμά του, δέχομαι τη δικαιολογία του, τη θεωρώ σαν συγνώμη, δε θα σταματήσω να τον διαβάζω, ελπίζω όσοι τον αγαπάτε να κάνετε το ίδιο…

Σας αγαπώ όλους….