κριτική Μπάνβιλ Ο διπλός θάνατος της Κ.Φολς

Διχασμένο κορμί


Μπέντζαμιν Μπλακ Ο διπλός θάνατος της Κριστίν Φολς, μυθιστόρημα, μτφ. Αύγουστος Κορτώ, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2006 σ. 387


Ο Ιρλανδός Τζον Μπάνβιλ είναι μεγάλος συγγραφέας. Η Πράγα (Μεταίχμιο) και η Θάλασσα (Καστανιώτης, βραβείο Μπούκερ 2005) μας αποκαλύπτουν το ταλέντο του όσο και την εκφραστική του ικανότητα. Στο παρόν βιβλίο ο Μπάνβιλ υιοθετεί ένα ψευδώνυμο –Μπλακ- και προσπαθεί να γράψει ένα αστυνομικό, ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα, ή έστω ένα μυθιστόρημα έντονης πλοκής και καλά κρυμμένου μυστηρίου. Το αποτέλεσμα δεν είναι κακό για ένα μέτριο συγγραφέα, αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση αντάξιο ενός συγγραφέα του βεληνεκούς του Μπάνβιλ.
Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικά άνισο βιβλίο που το δεύτερο μισό του δεν έχει καμία σχέση με το πρώτο. Θα έλεγα πως μπορεί ν’ αποτελέσει παράδειγμα του πώς ένας συγγραφέας μπορεί να καταστρέψει το υψηλών προδιαγραφών μυθιστόρημά του με μια κακή συνέχεια κι ένα τελείως άχρωμο τέλος.
Όλα όμως ξεκινούν καλά. Βρισκόμαστε στο Δουβλίνο γύρω στο 1950. Ο κεντρικός ήρωας είναι ο Κουίρκ, ένας καλοσχηματισμένος χαρακτήρας, ιατροδικαστής σ’ ένα νοσοκομείο. Μια μέρα αποφασίζει να ψάξει λίγο περισσότερο το θάνατο μιας νεαρής κοπέλας μπλέκοντας έτσι σε μια περίεργη όσο κι επικίνδυνη υπόθεση, στην οποία σχετίζονται και πολύ κοντινοί του συγγενείς.
Το σκηνικό στήνεται άριστα από το δημιουργό του και μπαίνουν τα θεμέλια για μια εξαιρετική συνέχεια. Η ατμόσφαιρα είναι πειστικότατη, η γλώσσα και οι περιγραφές σε μαγεύουν και το μυστήριο πλέκεται με μαεστρία. Δυστυχώς αυτό ισχύει όσο το μυθιστόρημα εξελίσσεται στην Ιρλανδία –με εξαίρεση κάποια σύντομα κεφάλαια-. Μόλις η δράση μεταφέρεται στην άλλη πλευρά του ατλαντικού η μαγεία χάνεται λες και ο συγγραφέας μπορεί να λειτουργήσει αριστοτεχνικά μόνο όταν αναφέρεται στην πατρίδα του.
Στα κεφάλαια που εξελίσσονται στη Βοστόνη φανερώνονται και οι μεγάλες αδυναμίες του μυθιστορήματος οι οποίες εντοπίζονται κυρίως στην πλοκή της ιστορίας. Τίποτα το λανθασμένο, απλώς η πλοκή χαλαρώνει μέχρι να γίνει έως αδιάφορη, και το βιβλίο κάνει μια μεγάλη κοιλιά. Μια ξαφνική ανατροπή δίνει μια αχτίδα ελπίδας στον αναγνώστη, αλλά λίγο μετά ακολουθεί μια δεύτερη η οποία χαλάει όποια εντύπωση και έκπληξη είχε καταφέρει η πρώτη. Από κει και πέρα ο συγγραφέας στέκεται αμήχανος, μην ξέροντας κυριολεκτικά πώς να τελειώσει το βιβλίο.
Τι διασώζεται εν τέλει απ’ αυτό το μυθιστόρημα; Καταρχάς η γλώσσα που κινείται σε υψηλά επίπεδα, καλομεταφρασμένη από τον Α. Κορτώ, (αν έλειπε εκείνο το «αγορίνα»!), κι η ονειρική ατμόσφαιρα των δουβλινέζικων παμπ. Οι περισσότεροι χαρακτήρες είναι επαρκώς σκιαγραφημένοι, αλλά οδηγούμενοι από ένα κακό σενάριο δεν μπορούν να λειτουργήσουν και να παρασύρουν τον αναγνώστη.
Η απόπειρα του Μπάνβιλ να «διχαστεί» και να μπει ως Μπλακ σ’ έναν χώρο λίγο πολύ άγνωστό του, νομίζω πως δεν ικανοποίησε. Θα έλεγα πως κυκλοφορούν πολύ καλύτερα αστυνομικά και πολύ καλύτερα βιβλία του Μπάνβιλ στην αγορά.

Δημοσιεύτηκε την προηγούμενη Κυριακή στην Αυγή