Μπουαλό Ναρσεράκ Οι λύκαινες (κριτική)

Απ’ τη μια κόλαση στην άλλη


Boileau – Narcejac Οι λύκαινες, μυθιστόρημα, μτφρ. Εύη Γεροκώστα, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 2005, σελ. 207.

Βρισκόμαστε στα χρόνια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Ο νεαρός Ζερβέ φτάνει μια νύχτα στη Λυών μαζί με τον συγκρατούμενό του Μπερνάρ. Είναι κρυμμένοι σ’ ένα βαγόνι μιας εμπορικής αμαξοστοιχίας καθώς λίγες μέρες πριν έχουν αποδράσει από ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων. Από τις πρώτες σελίδες καταλαβαίνουμε πως ο Ζερβέ είναι εξουθενωμένος. Όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά. Το μόνο που αποζητά είναι να γλιτώσει κι έπειτα να ζήσει μια ήσυχη ζωή. Όμως μόνος του δεν τα καταφέρνει. Τα νεύρα του είναι σπασμένα και οι αντοχές του στα τελευταία τους.
Ο Μπερνάρ αντίθετα δείχνει να έχει αστείρευτες δυνάμεις. Τον οδηγεί, τον συμβουλεύει, του δίνει κουράγιο. Είναι σίγουρος πως θα τα καταφέρουν να φτάσουν στο σπίτι της Ελέν με την οποία αλληλογραφούσε όσο ήταν στο στρατόπεδο. Εκείνη τον περιμένει. Η σωτηρία τους είναι κοντά. Όμως λίγες στιγμές αφότου πηδήσουν απ’ το βαγόνι μέσα στην ομίχλη ένα τρένο θα χτυπήσει τον Μπερνάρ και θα τον σκοτώσει. Στον νεαρό Ζερβέ απομένει μόνο μια λύση. Να πάρει την ταυτότητα του Μπερνάρ και να υποδυθεί πως είναι αυτός.
Βρίσκει το σπίτι, η Ελέν τον υποδέχεται και μαζί της η Ανιές, η ετεροθαλής αδερφή της που δηλώνει ότι μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Στο σπίτι τους ο Ζερβέ θα βρει καταφύγιο για να ξεκουράσει το σώμα του, γρήγορα όμως θα καταλάβει πως δραπέτευσε από μια κόλαση για να βρεθεί σε μια άλλη πολύ χειρότερη…
Πρόκειται για ένα νουάρ μυθιστόρημα του διάσημου δίδυμου των Γάλλων συγγραφέων Μπουαλό - Ναρσεράκ που είδαν τα έργα τους να μεταφέρονται στον κινηματογράφο από σκηνοθέτες όπως ο Χίτσκοκ (Ο δεσμώτης του ιλίγγου) και ο Α. Κλουζό (Οι διαβολογυναίκες).
Η αγωνία, το αγαπημένο στοιχείο των συγγραφέων, είναι και πάλι παρούσα σε όλο το φάσμα του βιβλίου. Ο ευαίσθητος Ζερβέ νιώθει συνέχεια φόβο. Έξω, στη θλιβερή Λυών με τα σκοτεινά στενά της δρομάκια ποτισμένα υγρασία και ομίχλη υπάρχουν οι συχνές περίπολοι των κατακτητών, αλλά και μέσα στο τεράστιο σκοτεινό σπίτι που έχει βρει καταφύγιο νιώθει τον κίνδυνο να παραμονεύει μέσα στα πράα και φαινομενικά αδύναμα πρόσωπα των δύο γυναικών που τον διεκδικούν ερωτικά. Οι γυναίκες του σπιτιού τον τυλίγουν στο ιστό τους σιγά σιγά κι εκείνος τρέμει τη στιγμή που θα αποκαλυφθεί ότι δεν είναι ο Μπερνάρ και θα βρεθεί πάλι στο δρόμο χωρίς τίποτα.
Η αγωνία που κυκλώνει τον πρωταγωνιστή μεταφέρεται στον αναγνώστη. Αιχμαλωτίζεται από τη μεστή, περιεκτική γραφή και αδυνατεί να ξεφύγει όπως ο Ζερβέ δεν μπορεί να αποδράσει από τη Λυών και τις αινιγματικές αδερφές. Η αλλαγή της ταυτότητας, η προσπάθεια του Ζερβέ να ξεπεράσει τις αδυναμίες του και να μπορέσει να διαφυλάξει όσο περισσότερο το μυστικό του είναι δοσμένα με μαεστρία. Λιγότερο ο πιο αδύναμος και αντιφατικός χαρακτήρας της Ανιές και τα κάπως βεβιασμένα ερωτικά παιχνίδια με τον πρωταγωνιστή. Ο ρυθμός του βιβλίου όμως κυλάει ικανοποιητικά καθώς οι συγγραφείς καθυστερούν άριστα τις αναπόφευκτες εξελίξεις δυναμώνοντας το σασπένς μέχρι η υπόθεση να προχωρήσει και να φτάσουμε σε μια κρίσιμη καμπή.
Από κει και πέρα τα δύο τελευταία κεφάλαια είναι τα πιο δυνατά, τα πιο γοητευτικά, αλλά ταυτόχρονα και τα πιο σκληρά του βιβλίου. Ανάλογα τον αναγνώστη –τους επηρεασμούς του, την αναγνωστική του εμπειρία και την υποκειμενικότητά του- μπορούν να κρύβουν την τελική λύση, την τελική ανατροπή ή την πιο φυσική εξέλιξη της ιστορίας χωρίς καμία έκπληξη.

Δημοσιεύτηκε στην Αυγή