Stephen King 22.11.63

Με σχετική ανυπομονησία έτρεξα κι αγόρασα λίγο πριν τα Χριστούγεννα την αγγλική έκδοση του καινούργιου βιβλίου του μαέστρου Κινγκ λίγες μέρες από την κυκλοφορία του, αφού αντιστάθηκα μια φορά στην αλμυρή τιμή των 25.90 ευρώ από το Public. (Ναι, ξέρω, αν το παράγγελνα από το νετ θα ερχόταν πιο φτηνό, αυτή η συζήτηση περί τιμής του βιβλίου είναι κουραστική, ο καθένας κρίνει και κάνει τις επιλογές του), όμως προτίμησα αυτή την «πλούσια» έκδοση μεγάλου σχήματος και σκληρού εξώφυλλου από τη μικρή paperback (που δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα) αφενός διότι βιαζόμουν να το διαβάσω και αφετέρου λόγω της μεγαλύτερης γραμματοσειράς, αφού η πρεσβυωπία δεν μ’ έχει επισκεφτεί ακόμα, αλλά είναι απέξω απ’ την πόρτα και μου χτυπάει επιτακτικά να της ανοίξω.
Το βιβλίο είναι, σ’ αυτό το μεγάλο σχήμα, 740 σελίδες, η έκδοση είναι απόλυτα βιομηχανική και πολύ απρόσωπη, ειδικά αν αφαιρέσεις την «κουβερτούρα» (το έγχρωμο εξώφυλλο που καλύπτει - προστατεύει το δεμένο υπόλοιπο βιβλίο δλδ) πράγμα που κάνω πάντα για μην τη φθείρω. Στο εσωτερικό ευτυχώς λείπουν οι ύμνοι για το συγγραφέα που βάζει η Μπελ στις ελληνικές εκδόσεις (λες κι έχει κανένα νόημα πια) και υπάρχει και το σημείωμα του Κινγκ στο τέλος, αρκετά μεγάλο αυτή τη φορά το οποίο αποφεύγω να διαβάσω για να μη μου αποκαλύψει οτιδήποτε από την πλοκή. Όλο το υπόλοιπο είναι Κινγκ, γραφή του μαέστρου που διαβάζω εδώ και 23 χρόνια ανελλιπώς κι έχω διαβάσει ό,τι έχει γράψει, (πολλά 2,3 έως και 6-7 φορές) καλό ή κακό, αριστουργηματικό ή βαρετό με τα δεύτερα να είναι πολύ πολύ λιγότερα, μια σχεδόν αμελητέα ποσότητα.
Βυθίζομαι στο βιβλίο το οποίο κατά τη διάρκεια της ημέρας «φωνάζει» να το σηκώσεις και να το συνεχίσεις και να η γνώμη μου για το 22.11.63:
Πρώτη παρατήρηση: όλοι ξέρουμε λίγο πολύ την υπόθεση του βιβλίου, από δελτία τύπου, αναφορές στο διαδίκτυο κτλ. Όσοι ξέρουμε και τον Κινγκ γνωρίζουμε ότι θα μας βάλει στο ζουμί της υπόθεσης μετά την 150η σελίδα τουλάχιστον (όταν είναι της έκτασης των 600-700 σελ.), αφού πρώτα θα παρουσιάσει το σκηνικό, τους ήρωες (με κάποιες ιστορίες του παρελθόντος που τους σημάδεψαν), τους δευτέρους ήρωες, ίσως μια άλλη υπόθεση που θα «τρέχει» παράλληλα, και γενικά όλα τα κόλπα που χρησιμοποιεί για να μας κρατάει σε αγωνία. Όμως εδώ ο Κινγκ βουτάει στο κέντρο της υπόθεσης από τη σελίδα 50, πράγμα το οποίο από τη μία μ’ αρέσει πολύ, αλλά απ’ την άλλη έχω κάποιες ενστάσεις τις οποίες θα αναφέρω παρακάτω στον τομέα Σπόιλερς που θα διαβάσετε όσοι θέλετε, αν δε σας πειράζει να μάθετε από τώρα μερικές λεπτομέρειες του βιβλίου (και φυσικά όχι κάποια χοντρή ανατροπή).
Κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι η μεταφορά στο χρόνο. Φυσικά το θέμα είναι παλιό, μην ανατρέξουμε σε κλασικά έργα και πολυχρησιμοποιημένο, αλλά είναι πάντα γοητευτικό. Εμένα προσωπικά μου αρέσει πολύ και έτυχε να το χρησιμοποιήσω στη σειρά των παιδικών βιβλίων που γράφω (τον πρόλαβα τον Κινγκ από κάτι μήνες), αλλά πάντα κάτι θα διαφοροποιείται και θα ξεχωρίζει τα διάφορα έργα. Εδώ ο Κινγκ χρησιμοποιεί

Σπόιλερ
ένα δικό του κανόνα. Δεν βάζει στο παιχνίδι μια μηχανή του χρόνου, αλλά μια τοποθετημένη γεωγραφικά «είσοδο», μια «πόρτα» προς την ίδια γεωγραφική θέση, αλλά και προς μια συγκεκριμένη στιγμή του παρελθόντος. Μέσω αυτής «γυρίζεις» στις 11.58 της 9-9-1958, κι όσο κι αν καθίσεις εκεί στο παρελθόν επιστρέφοντας στο μέλλον έχουν περάσει μόνο 2 λεπτά.
Τέλος σπόιλερ

Η πλοκή συνεχίζεται με το ερώτημα αν μπορείς να αλλάξεις κάτι στο παρελθόν και πώς μπορεί αυτό να επηρεάσει το μέλλον. Το θέμα είναι τεράστιο και πολύπλοκο κι αν το θέσεις στους φυσικούς θα μπλέξεις τρελά.
Ένα δημοφιλές ερώτημα είναι: αν γυρίσεις στο παρελθόν και σκοτώσεις τον παππού σου τι θα γίνει; Ο Κινγκ έκανε το ψυχικό και ασχολήθηκε και μ’ αυτό. Να η λύση-απάντηση του συγγραφέα μέσα από τα λόγια ενός ήρωά του:
And Al looks at him with wide eyes and says, “Why the fuck would you want to do that?”
Προχωράμε (κι από δω και πέρα όλα είναι ολίγον σπόιλερ… )
Βρίσκεται λοιπόν η «πόρτα» κι ο ένας ήρωας, ο γερασμένος και άρρωστος πια, αποκαλύπτει το μυστικό στον νεώτερο, τον κεντρικό ήρωα του βιβλίου. Και του αναθέτει, του προτείνει ν’ αλλάξει τον ρου της ιστορίας. Πώς; Βουτώντας στον παρελθόν το 1958, ζώντας εκεί 5 χρόνια και σώζοντας τελικά τον πρόεδρο Κένεντι από τη δολοφονία του στις 22-11-1963.
Κι εκεί που νομίζεις ότι ο Κινγκ θα βάλει τον ήρωα να το σκέφτεται -και να ετοιμάζεται- για καμιά βδομάδα (βλέπε καμια 50ρια σελίδες) εκείνος φεύγει την επομένη, ουσιαστικά σε μισή μέρα, πολύ πολύ γρήγορα. Και δεν είναι μόνο αυτό. Παράλληλα κυλάει και μια δεύτερη ιστορία. Ο ήρωας έχει ένα γνωστό μαθητή του μπλα μπλα μπλα που ο μπαμπάς του έσφαξε τη μάνα του κ την αδελφή του κτλ κτλ κτλ και θέλει να ανατρέψει ΚΑΙ αυτό το κακό. (κι άλλο ένα, σύνολο 3).
(Η ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΛΕΕΙ ΤΑ ΙΔΙΑ ΣΧΕΔΟΝ)
Με προβλημάτισε το ζήτημα των δύο ιστοριών, δηλαδή το γεγονός ότι ο Κινγκ βάζει τον ήρωά του να θέλει να φέρει εις πέρας δύο αποστολές: και να σώσει την οικογένεια από τον μέθυσο πατέρα, αλλά και να σώσει τον JFK και ν’ αλλάξει τον κόσμο. Επίσης δε μου άρεσε που ο ήρωας ξεκινάει για μια τόσο δύσκολη αποστολή πολύ γρήγορα δίχως να το σκεφτεί πάνω από μισή μέρα και χωρίς να κάνει μια μίνιμουμ προετοιμασία. (Εδώ στο κέντρο θες να κατεβείς κι ετοιμάζεσαι μια ώρα).
ΤΕΛΟΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
Φτάνουμε έτσι κάπου στη σελίδα 200… (ίσως κ λίγο πιο πίσω)
Κι εκεί που νομίζεις ότι ο Κινγκ θα συνεχίσει να κεντάει, αρχίζει το βαρετό του πράγματος, το φάντασμα της γραφής Ταμπίθα που κυνηγάει το δημιουργό. Βαρετές βαρετές βαρετές σελίδες… ο ήρωας που περιπλανιέται δειλά, χωρίς σκοπό, χωρίς νόημα… ενώ θα μπορούσε να κάνει παπάδες, να ταξιδέψει σε ολόκληρο τον κόσμο, να γνωρίσει προσωπικότητες, (μη με ρωτάτε τι, αναλογιστείτε τι θα έκανε ένας άνθρωπος με τη φαντασία του Κινγκ) ο Κινγκ θα μπορούσε να στήσει τρελές ιστορίες έχοντας αυτά τα δεδομένα, εκείνος αντιθέτως ζει μια ζωή που σε κάνει να θέλεις να εκσφενδονίσεις το βιβλίο απ’ το παράθυρο μέχρι να φτάσεις στη σελίδα 500 όταν και χρονικά πλησιάζοντας πια στο 1963 το βιβλίο ξαναπαίρνει φωτιά κι η γραφή της Ταμπίθας αποσύρεται. Η δράση κορυφώνεται, οι ιδέες σχετικά με το ταξίδι στο χρόνο και το κατά πόσο ξαναγυρνώντας στην τρύπα σβήνονται όλα, είναι πολύ μελετημένα και αρκετά πρωτότυπα δοσμένα,
όμως συνολικά: ένα μέτριο βιβλίο του μαέστρου, ένα βιβλίο που ήθελε -200 σελίδες χαλαρά κι ούτε θα το καταλάβαινε κανείς, ένα βιβλίο απ’ αυτά που νομίζει (ή κάποιοι άλλοι του βάζουν ένα πιστόλι στον κρόταφο κι εκείνος συμφωνεί) ότι τον κάνουν πιο «λογοτεχνικό» συγγραφέα…
Στο τελικό σημείωμα αναφέρει ότι ήθελε να γράψει αυτό το θέμα το 1972 κι ότι καλύτερα που δεν το έκανε. Η γνώμη μου είναι πως αν το έγραφε τότε το βιβλίο θα είχε λιγότερα ιστορικά στοιχεία (ποιος χέστηκε για άλλον έναν Νταν Μπράουν;) αλλά απ’ την άλλη το βιβλίο θα ξέσκιζε… όπως ξέσκιζαν εκείνα που γράφτηκαν με το άγουρο μεν ταλέντο του, αλλά ταυτόχρονα τόσο λαμπερό σαν χρυσός 24 καρατίων…
Στο επόμενο φίλοι… τα γνωστά… τα ποστ γράφονται για τους Κινγκικούς και για κανέναν άλλον…